Bệnh đái tháo đường là một trong những bệnh lý gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người mắc. Tại Việt Nam, số người mắc căn bệnh này đang có xu hướng tăng nhanh qua mỗi năm. Và không phải ai cũng biết mình mắc bệnh để điều trị kịp thời.
Vậy, người mắc bệnh đái tháo đường thường có những triệu chứng nào? Làm sao để phòng tránh căn bệnh này? Những thắc mắc này sẽ được Muopdangrung.net giải đáp thông qua bài viết dưới đây.
Bệnh đái tháo đường là gì?
Bệnh đái tháo đường còn được biết đến với tên gọi thông dụng khác là bệnh tiểu đường. Căn bệnh này thuộc nhóm bệnh lý nội khoa với biển hiện lượng glucose trong máu tăng cao hơn mức bình thường. Xảy ra do hàm lượng hormone insulin trong cơ thể bị mất cân bằng. Từ đó dẫn đến tình trạng rối loạn các chức năng chuyển hóa đường, đạm, mỡ, chất khoáng trong cơ thể.
Theo đó, khi mắc bệnh tiểu đường, bệnh nhân khó chuyển hóa lượng đường tiêu thụ vào thành năng lượng. Về lâu dài có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng tổn thương đến tim mạch, mắt, thần kinh, thận,…
Được biết, bệnh đái tháo đường xảy ra ở nhiều đối tượng, lứa tuổi khác nhau. Kể cả trẻ em, phụ nữ có thai hay người cao tuổi. Trong đó, số bệnh nhân là người cao tuổi chiếm tỷ lệ đến ⅔ tổng số. Đáng nói theo thống kê, có đến một nửa số người mắc bệnh tiểu đường không hề biết mình mắc. Và trên thế giới số người tử vong do biến chứng bệnh cũng khá cao. Hơn nữa, chi phí chữa bệnh cũng gây ra một áp lực không hề nhỏ cho toàn thế giới.
Phân loại bệnh đái tháo đường
Bệnh đái tháo đường type 1
Bệnh đái tháo đường tuýp 1 xảy ra do tế bào beta của tuyến tụy bị tấn công và phá hủy. Lúc này làm cho tuyến tụy không sản xuất đủ lượng insulin cần thiết. Cũng vì thế mà hàm lượng insulin trong máu thấp gây mất cân bằng và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người mắc.
Được biết, những người mắc loại bệnh tiểu đường tuýp 1 thường là những người trẻ dưới 20 tuổi. Tỷ lệ này chiếm khoảng 1/10 trong tổng số các bệnh nhân mắc. Vì thế mà thể này còn được người ta gọi là bệnh đái tháo đường vị thành niên. Ngoài ra, tiểu đường tuýp 1 cũng thuộc dạng bệnh lý dễ phát hiện. Bởi các triệu chứng của chúng thường tiến triển khá nhanh và đột ngột.
Bệnh đái tháo đường type 2
Đái tháo đường type 2 là thể bệnh không phụ thuộc vào hormone insulin. Ở người mắc thể này, tuyến tụy sản xuất ra insulin vẫn giống như người bình thường. Tuy nhiên, chúng lại khó có thể điều hòa được lượng đường trong máu do có sự đề kháng với insulin.
Ngược lại so với đái tháo đường type 1, người mắc căn bệnh này lại chủ yếu là những người lớn tuổi ( thường là trên 40 tuổi). Tỷ lệ này chiếm tới 90 đến 95% tổng số ca mắc. Do đó, đây cũng được xem là thể bệnh tiểu đường phổ biến nhất. Tuy nhiên, điểm đáng nói là tình trạng mắc đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Trong đó, phải kể đến có một số trường hợp trẻ em dưới 11 đã mắc tiểu đường type 2.
Tiểu đường thai kỳ
Bệnh đái tháo đường còn có một loại nữa mà ít người để ý là tiểu đường thai kỳ. Giống với tên gọi của nó, thể bệnh này chỉ bắt gặp ở những phụ nữ đang mang thai. Ở người mắc lúc này, các thụ thể insulin ở tế bào đích sẽ bị tác động bởi các hormone do nhau thai sản sinh ra.
Các hormone này gồm estrogen, progesterone làm cho đề kháng insulin tăng lên. Tuy nhiên, quá trình này lại khiến lượng đường trong máu bị tích tụ lâu dài tăng cao dẫn đến đái tháo đường trong suốt thời gian mang thai.
Điểm đáng chú ý là ngay sau khi các sản phụ sinh em bé thì thể bệnh này cũng hết. Tuy nhiên trong suốt quá trình mang thai, sản phụ vẫn cần được điều trị phù hợp dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ. Vì điều này sẽ giúp mẹ và bé tránh được những ảnh hưởng xấu do bệnh gây ra.
Nguyên nhân gây bệnh đái tháo đường
Quá trình chuyển hóa glucose
Để tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh tiểu đường, trước hết chúng ta cần hiểu quá trình chuyển hóa đường. Glucose hay đường có trong hầu hết các loại thực phẩm con người ăn hàng ngày. Đây là một chất quan trọng để sản sinh ra năng lượng nuôi dưỡng các tế bào.
Đồng thời, chúng được chuyển hóa thành glycogen dự trữ dưới gan. Khi lượng đường trong máu của cơ thể không đủ, glycogen lại chuyển thành glucose để cân bằng lại. Dưới sự vận chuyển của máu, glucose được đem tới các mô để cung cấp ATP.
Còn với trường hợp các tế bào không hấp thụ được thì phải cần đến sự giúp sức của các hormone insulin. Lúc này nồng độ đường trong máu hạ xuống thì lượng insulin do tuyến tụy tiết ra mới giảm lại.
Như vậy, nếu cơ thể xảy ra quá trình trao đổi chất không ổn định thì lượng glucose sẽ không thể đi tới cung cấp năng lượng cho các mô. Cũng vì thế mà lượng đường huyết trong máu tích tụ lâu sẽ tăng cao.
Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường type 1
Tính đến thời điểm hiện tại, vẫn khó có thể xác định được chính xác các nguyên nhân gây thể bệnh này. Nhưng tiểu đường type 1 sẽ thường xuất hiện các triệu chứng ở giai đoạn sớm. Thể bệnh này được cho là liên quan đến các vấn đề về là gen, kháng nguyên hoặc trực tiếp từ môi trường. Nhưng theo kinh nghiệm của các bác sĩ, bạn nên đến cơ sở y tế để thăm khám nếu:
- Những người thân thiết trong gia đình như bố mẹ, anh chị em của bạn đã bị mắc đái tháo đường tuýp 1 trước đó.
- Chịu sự ảnh hưởng của môi trường có một số virut phơi nhiễm.
- Bạn có chế độ ăn uống nhiều các thực phẩm nguồn gốc từ sữa bò. Hay thường xuyên sử dụng các loại nước có nồng độ nitrat cao và thiếu hụt vitamin D. Những điều này cũng khiến nguy cơ mắc tiểu đường type 1 ở mức cao.
Nguyên nhân mắc bệnh tiểu đường type 2
Cũng giống với tuýp 1, bệnh tiểu đường type 2 vẫn chưa xác định rõ được nguyên nhân. Những nguy cơ mắc đều được tổng hợp và nghiên cứu từ những tình trạng mắc trước đó. Tuy nhiên, theo nhiều bác sĩ, tình trạng béo phì cũng có mối liên quan nhiều đến tiểu đường. Sau đây là một vài nguy cơ gây bệnh đái tháo đường tuýp 2 để bạn tham khảo:
- Bệnh tiểu đường có thể gây di truyền. Vì vậy nếu bố mẹ hay anh chị em của bạn đã mắc phải thì bạn nên đi khám ngay để chẩn đoán bệnh nhé.
- Thường xuyên bị tăng huyết áp hoặc có tiền sử liên quan đến bệnh tim.
- Ít vận động cũng là một nguy cơ gây bệnh.
- Cân nặng quá cỡ và rối loạn các chuyển hóa đường.
Nguyên nhân bệnh tiểu đường thai kỳ
Trong quá trình mang thai, nhau thai sẽ tạo ra các kích thích làm tăng khả năng kháng hormone insulin. Thông thường, sức đề kháng này sẽ được vượt qua do tuyến tụy sản xuất đủ lượng insulin.
Nhưng với một bà mẹ, lượng insulin này lại không được tiết ra đủ khiến tích tụ đường trong lâu ngày. Và lượng đường trong máu cao như thế sẽ sinh ra bệnh. Ngoài ra, tình trạng mắc bệnh có tỷ lệ cao hơn với một số phụ nữ mang thai bị thừa cân và rối loạn glucose.
Triệu chứng bệnh đái tháo đường
Triệu chứng bệnh đái tháo đường giai đoạn đầu
Phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu là cực kì cần thiết để có cách điều trị khỏi bệnh. Vậy nên bạn cần quan tâm và lắng nghe cơ thể nhiều hơn. Sau đây sẽ là một số những triệu chứng hay gặp ở người bị tiểu đường giai đoạn đầu.
- Đi tiểu nhiều lần: Đây là một trong những triệu chứng giúp người ta dễ dàng phát hiện bệnh nhất. Bởi khi glucose trong máu có hàm lượng cao và tế bào cũng không thể hấp thụ hết được. Lúc này, cơ thể bắt buộc sẽ chọn đào thải nó qua đường nước tiểu. Ở những người bệnh, tình trạng đi tiểu nhiều lần còn xảy ra cả ban đêm.
- Khát nước thường xuyên: Như đã biết, những người đi tiểu nhiều lần sẽ bị mất nước. Vì vậy họ uống nước một cách liên tục; có người còn uống tới cả 4 lít nước 1 ngày.
- Hay cảm thấy đói: Người bị bệnh tiểu đường thường hay gặp phải tình trạng này. Cũng bởi lượng đường không được chuyển hóa thành năng lượng. Dẫn đến não không nhận được thông tin và gây cảm giác thèm ăn.
- Giảm cân đột ngột: Vì không thể chuyển hóa năng lượng từ đường nên cơ thể bắt đầu phải đốt mỡ, protein từ cơ. Điều này làm cân nặng của người mắc bị sụt giảm liên tục dù vẫn ăn uống đầy đủ.
- Cơ thể mệt mỏi, tê bì chân tay: Triệu chứng này sẽ xuất hiện khi cơ thể bị sụt cân, thiếu hụt năng lượng. Ngoài ra, cảm giác tê bì chân tay là bởi các dây thần kinh bị đường cao trong máu làm tổn thương.
- Da khô: Điều này được giải thích bởi cơ thể người mắc thiếu nước do đi tiểu nhiều. Bên cạnh đó, các vùng cổ, nách dễ bị thâm do tình trạng kháng insulin.
Đái tháo đường có thể không có triệu chứng
Một số bệnh nhân bị chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường khi không hề có triệu chứng. Thậm chí, có một số người chỉ biết mình mắc khi đã có những biến chứng. Vì vậy, để phòng tránh bệnh, các chuyên gia luôn khuyên mỗi người nên đi khám định kỳ thường xuyên.
Biến chứng của bệnh đái tháo đường
Biến chứng đái tháo đường trên tim mạch
Xơ vữa động mạch là nguyên nhân hàng đầu gây ra biến chứng này. Theo thống kê, có tới 70% số người mắc bệnh đái tháo đường tử vong do biến chứng tim mạch gây ra. Những biến chứng này bao gồm: Bệnh mạch vành, bệnh lý mạch máu não, ngoại biên.
Với bệnh mạch vành thường rất khó để nhận biết các triệu chứng phát bệnh. Một vài trường hợp có những biểu hiện như những cơn đau, co thắt ngực, hay hồi hộp. Những dấu hiệu này cần phải đến những cơ sở thăm khám ngay để tránh dẫn đến tình trạng nhồi máu cơ tim.
Với bệnh mạch máu não, tình trạng xấu mà người bệnh có thể gặp phải là tai biến hay đột quỵ. Biểu hiện ra bên ngoài điển hình như: méo miệng, liệt nửa người. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần chú ý một số dấu hiệu liên quan ở mức nhẹ. Điển hình như: đi đứng mất cân bằng, chóng mặt
Biến chứng đái tháo đường trên thận
Biến chứng liên quan đến thận cũng nằm trong top nguy cơ cao dẫn đến tử vong. Biến chứng bệnh thận được biểu hiện qua một vài dấu hiệu như: ăn không ngon, phù, buồn nôn… Để hạn chế biến chứng này tiến triển, bệnh nhân nên có chế độ ăn uống hợp lý theo chỉ dẫn bác sĩ. Đặc biệt là nên kiểm soát huyết áp thường xuyên và ăn ít đạm.
Biến chứng bệnh đái tháo đường lên hệ thần kinh
Biến chứng liên quan đến thần kinh ảnh hưởng không hề nhỏ tới cuộc sống của người mắc Chúng gây ra các tình trạng liệt dây thần kinh sọ hay thậm chí là teo cơ. Để điều trị, người bệnh cần phải duy trì được huyết áp ổn định và kiểm soát lượng glucose thật hợp lý.
Biến chứng bệnh đái tháo đường lên mắt
Điển hình của biến chứng này là bệnh võng mạc mắt. Nếu tiến triển nặng hơn bệnh nhân có thể bị mù lòa. Do có ít những triệu chứng lâm sàng nên giai đoạn đầu rất khó nhận ra biến chứng này.
Chẩn đoán bệnh đái tháo đường
Để chẩn đoán bệnh tiểu đường, người khám sẽ được lấy máu để kiểm tra lượng đường trong đó. Những người mắc sẽ có lượng glucose vượt quá 126mg/dl. Đối với cách xét nghiệm này, yêu cầu bệnh nhân phải nhịn ăn trong suốt 8h và chỉ được uống nước lọc.
Bệnh đái tháo đường có chữa được không?
Bệnh đái tháo đường cũng giống như một số bệnh khác, càng phát hiện sớm càng có khả năng chữa khỏi cao. Khi đã mắc, bệnh nhân cần thực hiện đầy đủ những yêu cầu của bác sĩ. Và khám kiểm tra nồng độ đường trong máu thường xuyên. Theo đó, với những bệnh nhân mắc tiểu đường tuýp 1 cần phải uống bổ sung insulin mỗi ngày. Còn với bệnh nhân tuýp 2, cách điều trị chủ yếu sẽ dựa vào chế độ ăn uống điều đồ và rèn luyện sức khỏe.
Phòng ngừa bệnh đái tháo đường hiệu quả
- Chế độ ăn uống
Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý và điều độ sẽ giúp con người ta khỏe mạnh, chống được bệnh tật. Để tránh bệnh đái tháo đường cần phải đảm bảo kiểm soát được lượng đường trong mỗi bữa ăn. Ngoài ra, các chuyên gia khuyên rằng nên ăn nhiều chất xơ, rau củ quả, các loại ngũ cốc. Đây đều là những thực phẩm ít chất béo, giàu vitamin tốt và giúp hạ thấp lượng đường trong máu.
- Tập luyện nâng cao sức khỏe
Rèn luyện cơ thể bằng cách vận động là cách đơn giản nhất để duy trì chỉ số đường huyết ổn định. Bên cạnh đó, nên tập các bài tập vừa phải và duy trì chúng khoảng 30 phút mỗi ngày.
Bệnh đái tháo đường với những biến chứng nguy hiểm là nỗi lo ngại của nhiều người. Đặc biệt là với người cao tuổi, người sức khỏe yếu thì càng khó khăn trong việc điều trị căn bệnh này. Vì vậy, việc phòng chống và phát hiện sớm bệnh đái tháo đường là rất cần thiết. Hy vọng, thông qua bài viết trên của muopdangrung.net bạn đọc đã trang bị được đầy đủ những kiến thức xung quanh căn bệnh đái tháo đường.
